Kraków Sukiennice, XIV-XIX w. rzeźbiarz: Stanisław Lipiński foto z 4 listopada 2017
Popiersie panny z datą 1333, wykonane w roku 1878 lub 1879, reprezentuje krakowską modę średniowieczną. Przypuszcza się, że bezpośrednią inspiracją był wizerunek w grupie magnatów na karcie 1228-1333 w albumie Ubiory w Polsce 1200-1795autorstwaJana Matejki, wydanym w Krakowie w 1860 r.
><><><><><><><><><><><><><><><
Kraków, Poland Cloth Hall, 14th-19th c. sculptor: Stanisław Lipiński taken on 4 November 2017
The bust of a young woman with a date 1333, made in 1878 or 1879, represents the fashion in Kraków of the Middle Ages. It is assumed that the sculpture was directly inspired by a drawing in the Clothing in Poland 1200-1795 (chart 1228-1333; the magnates group) by Jan Matejko, originally published in Kraków, 1860.
W sprawie odzieży polskiej przed wykształceniem XIX-XX-wiecznych “strojów ludowych”.
Kłopot z tym tematem polega na tym, że ogromna większość literatury skupia się na modzie patrycjuszowskiej w miastach i ziemiańskiej na wsi, nieco rzadziej na grupach zawodowych jak kler i wojsko lub kulturowych jak Żydzi, Tatarzy czy Ormianie, podczas gdy włościanie i drobni rzemieślnicy pojawiają się raczej jako podrozdział lub przypis do powyższych niż samodzielny temat. Zatem najpierw zła wieść: nie należy oczekiwać kompendium do zdjęcia z półki bądź kliknięcia celem zaczerpnięcia szybkiej wiedzy; należy raczej spodziewać się potu, łez i krwi (z otartych palców) w długotrwałym procesie wyłuskiwania pojedynczych akapitów z całych bibliotek i zakurzonych zaułków Deep Web. Dobra wieść: ma się znakomitą okazję by zostać pionierem i zestawić to kompendium “Pre-kostiumowy ubiór chłopski na ziemiach współcześnie i/lub w przeszłości polskich” dla innych. ;)
Oprócz tytułów podanych wcześniej przez @polishcostumes, kilka dodatkowych źródeł na początek:
- PIWowska seria “Życie codzienne…”
- Andrzej Karpiński, “Pauperes: o mieszkańcach Warszawy XVI i XVII wieku”, Warszawa 1983
- Irena Turnau, “Słownik ubiorów: tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w.”, Warszawa 1999
- Irena Turnau, “Polskie skórnictwo”, Wrocław 1983
- “Średniowieczna moda. Ubiór w czasach Wierzbięty z Krotoszyna” - niskonakładowy album z opisami różnych grup społecznych
- “Habitus facit hominem : społeczne funkcje ubioru w średniowieczu i w epoce nowożytnej”, Warszawa 2016
- album “Costumes polonais” wydany w połowie XIX w. przedstawia stroje włościan współczesne autorom, a więc na krótko sprzed wykształcenia “strojów ludowych”. Podobną publikacją były o kilkanaście lat wcześniejsze “Les Costumes du Peuple Polonais”. I jeszcze jeden tego typu, również “Costumes polonais”.
- album Jana Matejki “Ubiory w Polsce 1200-1795” zestawia pełny przekrój wszystkich stanów w danym okresie; należy go przyjmować z poprawką na stan ówczesnej historiografii, ale przynajmniej w zamierzeniach był opartą na źródłach dokumentacją, nie romantyczną alegorią
- Walery Eljasz Radzikowski, “Ubiory w Polsce i u sąsiadów”, 1879-1905; czterotomowa publikacja obejmuje wieki IX-XV; traktować z podobnymi zastrzeżeniami jak Matejkę
-freha.pl - forum odtwórców historycznych; traktować jak forum. ;) Znalazło się jednak na tej liście, ponieważ źródła i dokumentacja liczą się tam bardziej niż pop-stereotypy. Uwaga, strona jest tak bardzo historyczna, że współczesne przeglądarki uważają ją za pismo tajemne. Kodowanie Środkowoeuropejskie ISO lub DOS nieco poprawia sytuację. Nieco.
————————————————————————————————–
Wspaniałe zestawienie, dziękuję za przesłanie! Dołączam się też do komentarza o freha.pl, wprawdzie jest niemalże antyczne w standardach istnienia internetu jako takiego, ale to naprawdę kopalnia wiedzy i interesujących rozważań na temat strojów.
