#prehistorie

Oudste kunst van Nederland

In 1997 werd er door archeologen grondig onderzoek gedaan bij Sint Odiliënberg in Limburg vanwege de eerdere vondst van een aantal bewerkte vuurstenen. Deze onderzoek had dan ook goede resultaten en een prehistorisch jagerskamp werd ontdekt. Bij deze jagerskamp werd ook een steen gevonden met daarop een tekening, nu bekent als de steen van Linne.

Op de steen lijkt een driehoek met daarin gekerfde dwarslijnen te staan afgebeeld wat een unieke vondst is. Vanwege de unieke aard, is er dan ook lang gedacht dat deze steen vervalst was. Het heeft tot 2012 geduurd voordat er experts uit Bordeaux kwamen om de steen te controleren op de echtheid. Uiteindelijk kwam het verlossende antwoord, de steen en de gekerfde afbeelding is echt en dat niet alleen, het is de oudste gekerfde afbeelding in Nederland.

De kiezelsteen is ongeveer 9 bij 5,5 centimeter groot en het gekerfde symbool heeft een onbekende betekenis. Het zou best kunnen dat een verveelde jager ooit willekeurige lijnen en figuren zat te kerven in een steen. Met c14 datering is aangewezen dat de steen maar liefst 12,000 jaar oud is. Dit betekent dus dat de steen van Linne de oudste kunst van Nederland is. Er zijn nog andere vergelijkbare stenen gevonden met gekerfde afbeeldingen uit de prehistorie.

Één van zo'n ander gevonden steen is de steen van de danser van Wanssum. Deze steen is net zoals de steen van Linne gevonden in Limburg tijdens de jaren 60 door drie amateurarcheologen. Interessant detail is dat de tekening zelf pas in 1988 werd ontdekt toen archeologen de steen nader bekeken in een archeologisch depot. Deze steen heeft geen gekerfde abstract figuur maar een dansend mannetje.

Dezelfde team experts uit Bordeaux hebben ook deze steen onderzocht, tegelijkertijd met de steen van Lille, en ook deze steen is echt en gedateerd op 11,000 jaar oud. Naast de steen van Lille en de danser van Wanssum, werd er nog een steen onderzocht door deze team van experts, de venus van Geldrop.

Deze steen is in 1962 gevonden door een amateur archeoloog in Noord-Brabant vlakbij het plaatsje Geldrop. Net zoals de danser van Wanssum bevat ook deze steen een ingekerfde afbeelding, dit keer van een vrouwelijk figuur bekleed met een voorschoot. Ook deze steen is door de team van experts op echtheid gecontroleerd en gedateerd tot ongeveer 11,000 jaar oud.

Deze drie stenen vormen samen een kleine verzameling met zeer vroege Nederlandse kunst uit de prehistorie, natuurlijk bestond het concept van Nederland nog niet maar het blijkt dat ook de prehistorische mens in het huidige Nederland zich bezig hield met het maken van kunst. Wie weet wat er nog allemaal verborgen ligt in de grond. Misschien zijn deze drie vondsten nog maar het tipje van de ijsberg.

Hier zijn afbeeldingen van de drie stenen:
Steen van Linne,
Danser van Wanssum,
Venus van Geldrop/Mierlo,

Vroegste Bewoning Nederland

In de gemeente Maastricht kan je de Belvédère-groeve vinden. Deze groeve werd gebruikt om löss te winnen maar in de jaren 80 werden er toch belangrijke ontdekkingen gemaakt die onze kijk op de Nederlandse geschiedenis heeft veranderd.

Op de plek van de groeve lag een steenfabriek die actief was tot 1982. Resten van fossielen en zelfs een menselijke onderkaak werden al gevonden in 1823 maar de dateringstechnieken waren helaas niet goed genoeg ontwikkeld om de ouderdom vast te stellen. Pas sinds de sluiting van de steenfabriek werd het mogelijk om goed en uitgebreid archeologisch onderzoek te doen bij deze groeve.

Deze archeologisch onderzoek heeft 10 jaar geduurd, van 1980-1990, en daarna werd nog 20 jaar onderzoek gedaan naar de vondsten. De uitkomst van dit onderzoek is zeer interessant want het blijkt dat niet alleen de moderne mens in Limburg heeft geleefd.

De vroegste sporen van bewoning dateren terug tot 250,000 jaar geleden. Er zijn stenen werktuigen gevonden die zijn vervaardigd door de Homo Heidelbergensis. De Heidelbergensis is de directe voorouder van de Neanderthaler en van ons, de Homo Sapiens. Een van de gevonden voorwerpen is een vuurstenen mes die gebruikssporen vertoond. Deze gebruikssporen zijn onderzocht en het blijkt dat deze mes is gebruikt voor het slachten van een wolharige neushoorn.

Niet alleen zijn er bewoningsresten van de Homo Heidelbergensis gevonden, ook zijn er voorwerpen gevonden die zijn gebruikt door de Neanderthalers. Deze dateren terug tot ongeveer 80,000 jaar geleden. Het blijkt dat de Belvédère-groeve is gebruikt als een tijdelijke kampement door de Homo Heidelbergensis en de Homo Neanderthalensis.

Er zijn ook nog sporen gevonden van de moderne mens in de Belvédère-groeve. Deze sporen dateren terug tot rond het jaar 5500v.Chr. Hier leefden dus mensen die behoorden tot de Bandkeramische cultuur. Het is simpelweg fascinerend dat deze groeve al een kwart miljoen jaar functioneerd als een plek voor bewoning. Drie mensensoorten hadden zich hier gevestigd en nu zijn wij er alleen nog.

In 1996 functioneerde de groeve als een vuilnisstort en werd het grotendeels volgegooid met afval. Een paar kleine stukken, die nog potentioneel archeologisch interessant kunnen zijn, zijn nu afgedekt met plastic voor eventueel toekomstige archeologische onderzoeken.

Hier zijn afbeeldingen van:
Archeologisch onderzoek in de groeve (1981),
Belvédère-groeve mes,
Vuistbijl gevonden in de Belvédère-groeve,
Tekening van een Heidelbergensis vrouw,