#greek literature
Classics claim check: did the Romans proactively seek out children born with ambiguous genitalia—whom today we would call intersex—and kill them?
What are our sources? Livy, Pliny the Elder, and Julius Obsequens.
*To begin with, no ancient writer records the killing of a child born with ambiguous genitalia contemporary with the time they lived or are writing. All examples of the murder of intersex children are depicted as happening at some time in the past.
Infants or children who were labeled “semimas”, “androgynus”, or “hermaphroditus” are recorded among lists of ill-omens and portents that occurred during times of crisis. They are often listed alongside several other omens, for example a lamb born with a pig’s head, a pig born with a human’s head, a colt born with five feet, a child was born with an elephants head, it rained milk, it rained rocks, a cow spoke, the sky glowed red even though it was clear. (Liv. AUC XXXI.12; XXVII.11; XXVII.37; XXXIX.22.)
Pliny the Elder, NH VII.iii.34: “We call those who are born with sex characteristics of both ‘hermaphrodites’, called a long time ago ‘androgynus’ and considered portents, now however in pleasures/delights/as favorites” (Giguntur et utriusque sexu quos hermaphroditos vocamus, olim androgynos vocatos et in prodigiis habitos, nunc vero in deliciis.)
Julius Obsequens (4th/5th cent. CE) wrote a work (prodigiorum liber) listing the occurrence of portents/prodigies from the 3rd cent. BCE to the end of the 1st cent. BCE. It is believed that Obsequens’ primary source is Livy. Obsequens lists 9 cases of intersex children being killed, 8 of them by being thrown into a body of water, between 186 BCE and 92 BCE. However, like in Livy, all these instances are listed alongside other portents and date to a time of crisis for Rome, usually a military or political crisis.
Verdict: No, at least not in any systematic way. That intersex children are born or are found specifically during a time of crisis alongside other portents takes away from the credibility that intersex children were sought out by Roman religious officials and then killed. Livy’s recording of portents, which Julius Obsequens reiterates, has a specific agenda. Portents and prodigies amplify the crises experienced by the Romans to a divine level. Hannibal’s success against the Romans during the Second Punic War as recorded by Livy was seen as an overturning of nature itself and thus must have been accompanied by divine portents that reflected a universe turned on its head. Does this mean that Romans saw children born with ambiguous genitalia as unnatural or undesirable, yes probably. But more than anything it is a comment on the state of the Roman world during a particular moment.
On a different note, according to Diodorus Siculus (c. 90 BCE–c. 30 BCE) and Aulus Gellius (c. 125 CE–180 CE), some intersex people could be quite successful in the ancient Mediterranean world.
Hesiod and Hávamál: Transitions and the Transmission of Wisdom
Hesiod and Hávamál: Transitions and the Transmission of WisdomLilah Grace Canevaro
Oral Tradition Volume 29, Number 1
This article offers fresh insights into Hesiod’s Works and Days by comparing it with the Eddic Hávamál, a didactic poem far removed in terms of geography and date, but compellingly close in subject matter, construction, and transmission. It finds parallels between the poems in…
@readingancientclassics on Instagram is dedicated to discussions of ancient texts, reviews of myth retellings, and group read-alongs of classical literature. I’d love for you to join me there
“I wondered how many of them had wives waiting for them, mothers and daughters perhaps. What would those women think if they could see their menfolk, as they stood guard over us, the weeping, grieving survivors of Troy?”
― Jennifer Saint, Elektra
Ἄκου
προστακτικὴ φωνὴ ἦταν ὁ ἔρωτας
πρὶν ἀνακαλυφθεῖ ἡ ἱκεσία.
Κική Δημουλά
Κική Δημουλά
Θέλουν να τούς μιλάς τα σπίτια.
Να τούς μαθαίνεις αριθμητική.
Ποιοι έφυγαν, ποιοι μείναν.
Να τούς αφήνεις τα μάτια
Να ‘χουν
Να δακρύζουν
Κ. Γ. Καρυωτάκης
Στον έρωτα πάντως μάτια δε χαρίζω.
Αυτός τυφλός και φεύγει
φαντάσου και να βλέπει.
Κική Δημουλά
Σκέφτομαι ἀπόψε νὰ στείλω τὴ μελαγχολία μου
νὰ κοιμηθεῖ μαζί σου
νὰ μείνω λίγο μόνη.
Κική Δημουλά
Σαν έκλεινε το μουσείο
αργά τη νύχτα η Δηιδάμεια
κατέβαινε από το αέτωμα.
Κουρασμένη από τους τουρίστες
έκανε το ζεστό λουτρό της και μετά
ώρα πολλή μπροστά στον καθρέφτη
χτένιζε τα χρυσά μαλλιά της.
Η ομορφιά της ήταν για πάντα
σταματημένη μες στο χρόνο.
Τότε τον έβλεπε πάλι εκεί
σε κάποια σκοτεινή γωνιά να την παραμονεύει.
Ερχόταν πίσω της αθόρυβα
της άρπαζε τη μέση και το στήθος
και μαγκώνοντας τα λαγόνια της
με το ένα του πόδι
έμπηγε τη δυνατή του φτέρνα
στο πλάι του εξαίσιου μηρού της.
Καθόλου δεν την ξάφνιαζε
κάθε φορά που της ριχνόταν.
Άλλωστε το περίμενε, το είχε συνηθίσει πια.
Αντιστεκόταν τάχα σπρώχνοντας
με τον αγκώνα το φιλήδονο κεφάλι του
και καθώς χανόταν όλη
μες στην αρπάγη του κορμιού του
τον ένιωθε να μεταμορφώνεται
σιγά σιγά σε κένταυρο.
Τώρα η αλογίσια οπλή του
την πόναγε κάπου εκεί
γλυκά στο κόκαλο
και τον ονειρευότανε παραδομένη
ανάμεσα στο φόβο της και τη λαγνεία του
να τη λαξεύει ακόμη.
Γιώργης Παυλόπουλος, «Το άγαλμα και ο τεχνίτης»
Ρωτάμε συνεχώς για το νόημα. Ίσως το λάθος μας είναι στο ίδιο το ερώτημα. Ίσως δεν πρέπει να ζητάμε νόημα – αλλά να δίνουμε νόημα.
Νίκος Δήμου
[Ακολουθεί το τελευταίο σημείωμα του Καρυωτάκη, διαβάστε με σύνεση]
Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου. Το μεγαλύτερο μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ για όλες τις συγκινήσεις, χωρίς τις περσότερες, να μπορώ να τις αισθανθώ. Τη χυδαία όμως πράξη που μου αποδίδεται τη μισώ. Εζήτησα μόνο την ιδεατή ατμόσφαιρά της, την έσχατη πικρία. Ούτε είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για το επάγγελμα εκείνο. Ολόκληρο το παρελθόν μου πείθει γι’ αυτό. Κάθε πραγματικότης μου ήταν αποκρουστική. Είχα τον ίλιγγο του κινδύνου. Και τον κίνδυνο που ήρθε τον δέχομαι με πρόθυμη καρδιά. Πληρώνω για όσους, καθώς εγώ, δεν έβλεπαν κανένα ιδανικό στη ζωή τους, έμειναν πάντα έρμαια των δισταγμών τους, ή εθεώρησαν την ύπαρξη τους παιχνίδι χωρίς ουσία. Τους βλέπω να έρχονται ολοένα περισσότεροι μαζί με τους αιώνες. Σ’ αυτούς απευθύνομαι. Αφού εδοκίμασα όλες τις χαρές !!! είμαι έτοιμος για έναν ατιμωτικό θάνατο. Λυπούμαι τους δυστυχισμένους γονείς μου, λυπούμαι τα αδέλφια μου. Αλλά φεύγω με το μέτωπο ψηλά. Ημουν άρρωστος. Σας παρακαλώ να τηλεγραφήσετε, για να προδιαθέσει την οικογένειά μου, στο θείο μου Δημοσθένη Καρυωτάκη, οδός Μονής Προδρόμου, πάροδος Αριστοτέλους, Αθήνας.
Κ.Γ.Κ.
[Υ.Γ.] Και για ν’ αλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι να μην επιχειρήσουνε ποτέ να αυτοκτονήσουν δια θαλάσσης. Όλη νύχτα απόψε επί δέκα ώρες, εδερνόμουν με τα κύματα. Ηπια άφθονο νερό, αλλά κάθε τόσο, χωρίς να καταλάβω πώς, το στόμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ορισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία, θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγμένου.
Κ.Γ.Κ.
Μια αστραπή η ζωή μας… μα προλαβαίνουμε.
Ν.Καζαντζάκης
Κ. Π. Καβάφης
Το πιο πολύτιμο ρούχο μας.
Το πιο επίσημο ρούχο μας.
Το πιο εμφανίσιμο ρούχο μας.
Η χλαμύδα μας.
Το φράκο μας.
Το νυχτικό μας.
Το μόνο σωστό μας.
Το μόνο πιστό μας.
Το μόνο αιώνιο ρούχο μας
είναι το πετσί μας.
Και δεν ντρέπομαι αν είναι μαύρο,
άσπρο,
ή μελαψό.
Ντρέπομαι για κείνους που το χωρίζουν
σε μαύρο,
άσπρο
και μελαψό.
Μενέλαος Λουντέμης, Το αληθινό μας ρούχο
Αλίμονο…
το κρασί του έρωτα
το πίνουν δύο δύο,
μα μεθάει μόνο ο ένας.
Μενέλαος Λουντέμης
«Τείχη»
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Κωνσταντίνος Καβάφης
Λήθη
Καλότυχοι οί νεκροί πού λησμονάνε
τήν πίκρια τής ζωής.Όντας βυθίσει
ό ήλιος καί τό σούρουπο ακολουθήσει,
μήν τούς κλαίς, ό καημός σού όσος καί νάναι.
Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν καί πάνε
στής λησμονιάς τήν κρουσταλλένια βρύση
μά βούρκος τό νεράκι θά μαυρίσει,
ά στάξει γι’ αυτές δάκρυ όθε αγαπάνε.
Κι άν πιούν θολό νερό ξαναθυμούνται.
Διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοδύλι,
πόνους παλιούς, πού μέσα τούς κοιμούνται.
Ά δέ μπορείς πάρα νά κλαις τό δείλι,
τούς ζωντανούς τά μάτια σού άς θρηνήσουν:
Θέλουν μά δέ βολεί νά λησμονήσουν .
Λ.Μαβίλης
Αυτός που εδέησε να διαβεί
τα Επάνω Μονοπάτια.
Και κάτι πρέπει να ήξερε.
Θεέ μου τι μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε!
[Οδ.Ελύτης, Μαρία Νεφέλη]
- Δηλαδή στη ζωή περισσότερο αξίζουν αυτά που χάνεις παρά αυτά που βρίσκεις, η Όρσα προχώρησε σ'ένα βιαστικό συμπέρασμα, κάτι την έκαιγε, μια εμμονή, μια αμφιβολία, κάτι.
- Αυτά που βρίσκεις ξαναχάνονται, τόνισε η Νανά τις λέξεις μία μια, αυτά που έχασες υπάρχουν για πάντα.
Ιωάννα Καρυστιάνη
Πρέπει να έχει σκοτάδι ο έρωτας, για να μην φαίνεται ότι ο Άλλος λείπει.
Γιώργος Χειμωνάς
Καθίσαμε απέναντι.
Τα δικά μου πιόνια ήταν σύννεφα.
Τα δικά του σίδερο και αίμα.
Αυτός είχε τα μαύρα.
Σκληροί, γυαλιστεροί οι πύργοι του
επιτέθηκαν με ορμή
ενώ η βασίλισσα μου
ξεντυνόταν στο σκοτάδι.
Ήταν καλός αντίπαλος,
προέβλεπε κάθε μου κίνηση
πριν καλά καλά ακόμα την σκεφτώ,
κι εγώ παρ’ όλα αυτά την έκανα,
με την ήρεμη εγκατάλειψη αυτού
που βαδίζει στο χαμό του.
Ίσως τελικά να με γοήτευε
το πόσο γρήγορα εξόντωσε τους στρατιώτες μου
τους αξιωματικούς, τους πύργους, τα οχυρά,
τις γέφυρες, τον βασιλιά τον ίδιο,
πόσο εύκολα διαπέρασε, εισχώρησε και άλωσε
βασίλεια ολόκληρα αρχαίας σιωπής
και πώς τελικά αιχμαλώτισε εκείνη τη μικρή βασίλισσα
από νεραϊδοκλωστή
που τόσο της άρεσε να διαφεύγει με πειρατικά καράβια
στις χώρες του ποτέ.
Ναι, ομολογώ ότι γνώριζα από πριν πως θα νικήσει.
Άλλωστε, για αυτό έπαιξα μαζί του.
Γιατί, έστω και μια φορά, μες στη ζωή,
αξίζει κανείς να παίξει για να χάσει.
Χλόη Κουτσουμπέλη, Παρτίδα Σκάκι
Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη - Μα που γύριζες;
Οδυσσέας Ελύτης